Wisselende omstandigheden
Door de eeuwen heen is Rusland vele malen aangevallen door andere landen. Het is een erg groot land en deze gevechten werden dan ook uitgevochten op allerlei soorten terrein, in hete zomers en ijskoude winters. Dat niet alleen, maar de verschillende aanvallers hadden ook allemaal hun eigen vechtstijl en wapentuig. Dit dwong de Russische krijgers om te leren vechten tegen een veelvoud aan stijlen onder wisselende omstandigheden.
Simpel, praktisch en effectief
Ongeveer in de 10e eeuw begon de huidige Russische vechtkunst te ontstaan en ontwikkelde zich door de verschillende soorten aanvallen die de Russen moesten weerstaan. De Russische krijgers ontwikkelden een vechtstijl die een sterke geest combineert met slimme en veelzijdige tactieken. Deze tactieken waren simpel, praktisch en dodelijk, en waren ontworpen om onder alle omstandigheden tegen elke tegenstander te werken.
Gewone burgers
De meeste Russische krijgers waren echter geen beroepssoldaten. Het oude Rusland had simpelweg niet de financiën om een professioneel leger te onderhouden. Als een veldslag over was, moesten de meeste mensen terug naar hun gewone werk, veelal op het platteland. Deze gewone burgers moesten dus wel snel leren vechten, er was geen tijd voor een langdurige opleiding.
Groepsgevechten
Ook moest deze vaardigheid onderhouden worden, hiervoor werden allerlei soorten activiteiten georganiseerd, zoals wedstrijden. Er werden allerlei soorten gevechten gehouden, met de vuist, de stok en het mes. Ook werden er worstelwedstrijden gehouden. Deze gevechten kunnen tussen individuen zijn, maar werden ook regelmatig tussen grote groepen gehouden. In St. Petersburg, ooit de hoofdstad van Rusland, werden ooit wedstrijden met 10.000 deelnemers georganiseerd.
Toepasbare principes
Mede door deze manier van opleiden werden de Russische krijgers niet beperkt door structuur of regels. Dit onderscheidt de Russische vechtkunst van de meeste andere vechtsporten. Er waren geen standen, geen katas, geen uniformen en geen rituelen. Alle training bestond uit direct toepasbare principes.
Sovjetperiode
Helaas ging dit vechtsysteem bijna verloren. Na de revolutie in 1917, onderdrukten de communisten alle nationale tradities, zo ook Systema. De Russische vechtstijl was niet langer beschikbaar voor het gewone volk.
In plaats hiervan werd ‚ÄúSambo‚Äù aan de mensen geleerd, terwijl het Russische systeem alleen nog in het geheim doorgegeven kon worden. Ook worden sommige Russische speciale eenheden getraind in Systema en hier kwamen nieuwe verdedigingstactieken, filosofieën en survival vaardigheden in het systeem.
Heden
Nog niet zo heel lang geleden werd Systema echter weer openbaar gemaakt en mocht het weer openlijk getraind worden in Rusland. Vladimir Vasilliev was vervolgens een van de eerste die deze vechtkunst naar andere landen bracht, waar het steeds populairder wordt.
Europese krijgstraditie
Systema staat in een rijke Europese krijgstraditie. Hoewel veel van de originele vormen van vuistvechten, worstelen, mesvechten en schermen zijn verdwenen of zijn verworden tot een sport met regels, is er niet alleen in Azië wat te vinden op het gebied van vechtkunst. Kenmerk van de Europese vormen is dat zij allen pragmatisch en direct zijn, zonder de stilering die men vaak in Aziatische vormen vindt. In eeuwenoude boeken zoals Talhofers Fechtbuch en Klare onderrichtingen in de Worstelkonst kan men terugvinden dat beoefening van zelfverdedigingskunst op hoog niveau was. Systema is een belangrijke overgebleven tak aan deze boom.